Urlop siła wyższa  – kiedy przysługuje i jakie są zasady jego udzielania?

Urlop siła wyższa. W 2023 roku w kodeksie pracy pojawiło się dla pracowników nowe zwolnienie od pracy. Mowa tu o tzw. urlopie z powodu wystąpienia siły wyższej. Z niniejszego wpisu będzie się można więcej dowiedzieć na jego temat.

Urlop siła wyższa 2023

Od dnia 26 kwietnia 2023 roku, w wyniku implementacji Dyrektywy zwanej Work Life Balance, pracownicy uzyskali nowy rodzaj zwolnienia od pracy. Obecnie pracownicy mają prawo do zwolnienia od pracy z powodu tzw. siły wyższej. Pojęcie siły wyższej nie zostało odrębnie zdefiniowane w kodeksie pracy. Generalnie uznaje się, że siła wyższa to zdarzenie nadzwyczajne, zewnętrzne, a zatem niezależne od pracownika. Ponadto ma to być zdarzenie niemożliwe do przewidzenia i któremu nie można było zapobiec. Ale w tym trybie nie jest możliwe niewykonywanie pracy z powodu każdej siły wyższej. Zwolnienie przysługuje bowiem z powodu działania siły wyższej tylko w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika. Nie obejmuje ono natomiast przypadków np. śmierci członka rodziny, bo z tego tytułu przysługuje urlop okolicznościowy.

Zasadnym jest wiedzieć, że przepis nie definiuje także pojęcia członka rodziny. Oznacza to, że  nie chodzi tu tylko o najbliższych jej członków jak współmałżonek lub dzieci. Może to być każdy członek rodziny typu rodzice czy rodzeństwo, a nawet powinowaty czyli teść czy teściowa.

Urlop siła wyższa 2023 – wymiar

Zgodnie z przepisami wymiar urlopu z powodu siły wyższej jest sztywno określony. Zwolnienie od pracy przysługuje pracownikowi w wymiarze 2 dni albo 16 godzin. Jest to wymiar roczny. Ta ilość odnosi się jednakże do pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy. Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niższym wymiarze czasu pracy to także zwolnienie przysługuje mu w wymiarze niższym. Urlop z powodu wystąpienia siły wyższej ustala się bowiem proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Ustawa przewiduje ponadto, że niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny.

Urlop siła wyższa a wynagrodzenie

W okresie tego zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia. Przy ustalaniu wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy stosuje się te same zasady, które obowiązują przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy. Następnie wynagrodzenie tak obliczone należy podzielić przez 2.

Co ważne, pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę.

W sytuacji, gdyby pracownik w okresie tego zwolnienia rozchorował się, to wówczas nie będzie mu przysługiwać prawo do zasiłku chorobowego.

Urlop z powodu siły wyższej powód

Przepisy nie wprowadzają również obowiązku wskazywania we wniosku o zwolnienie z pracy konkretnej przyczyny. Zatem we wniosku o urlop z powodu siły wyższej powinna znaleźć się jedynie informacja, że pracownik ma zamiar skorzystać ze zwolnienia od pracy w związku z działaniem siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych, spowodowanych chorobą lub wypadkiem. Nie ma natomiast wymogu, aby pracownik precyzyjnie wskazywał jakie zdarzenia miało miejsce w dniu zwolnienia. Należy jednak pamiętać, że zwolnienie przysługuje w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, a nie jakąkolwiek inną przyczyną. Ponadto w wyniku takiego zdarzenia winna powstać potrzeba natychmiastowej obecności pracownika.

Urlop siła wyższa wniosek

Urlop z powodu siły wyższej jest udzielany na wniosek pracownika choć tak naprawdę jest to tylko zgłoszenie. Wniosek ten ze względów organizacyjnych dla pracodawcy powinien być złożony najpóźniej przed rozpoczęciem pracy przez pracownika w danym dniu. Ustawa zezwala na złożenie przez pracownika wniosku ustnie, pisemnie i każdej innej dowolnej formie.

W myśl obowiązujących regulacji pracodawca musi uwzględnić wniosek pracownika. Ale z drugiej strony pracownik nie może sam, bez wiedzy pracodawcy, skorzystać z takiego urlopu lub zwolnienia.

Istotnym jest to, iż pracownik winien zatem w sposób wyraźny wskazać, że jego wniosek dotyczy zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej, a nie na przykład urlopu na żądanie.

Implementacja dyrektywy Work Life Balance w zakresie urlopu z powodu siły wyższej jest krytykowana jako niezbyt fortunna. Tym niemniej pracownicy mają prawo do zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej w sposób jaki to zapisano w Kodeksie pracy.