Kupiłeś nieruchomość bądź drogie auto i nagle przychodzi wezwanie z urzędu skarbowego do złożenia wyjaśnień, skąd miałeś pieniądze? To nic niecodziennego, w ocenie fiskusa wydatek na ten zakup nie znajduje potwierdzenia w zadeklarowanych wcześniej przychodach.
Regułą w polskim prawie podatkowym jest bowiem to, że opodatkowaniu podlegają wszystkie przychody, także te wcześniej nieujawnione.
Najkrócej mówiąc nieujawnione dochody są to dochody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzące ze źródeł nieujawnionych, które są opodatkowane dość wysoką stawką podatkową.
W myśl art. 25b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa PIT) za nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzące ze źródeł nieujawnionych uważa się przychody:
1) nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach, obejmujące przychody ze źródeł wskazanych przez podatnika, ujawnione w nieprawidłowej wysokości,
2) ze źródeł nieujawnionych, obejmujące przychody ze źródeł niewskazanych przez podatnika i nieustalonych przez organ podatkowy
– w kwocie odpowiadającej nadwyżce wydatku nad przychodami (dochodami).
Jak napisałam wcześniej, sytuacja taka ma miejsce wówczas gdy kupujemy drogą rzecz np. nieruchomość mając wykazany jednocześnie niski dochód. Z mojej praktyki wynika, że to najczęstszy przypadek zainteresowania ze strony skarbówki. Z kolei niezgłoszone źródło przychodu ma miejsce wtedy gdy świadczymy jakieś usługi ale ani nie założyliśmy działalności gospodarczej ani nie wykazaliśmy otrzymanych środków jako przychodów osiąganych osobiście i tutaj najczęściej mamy do czynienia z informacjami pochodzącymi od osób trzecich.
Przychody te są uznawane za przychody z innych źródeł.
Urząd skarbowy może powziąć wiedzę na temat nieujawnionych dochodów z co najmniej kilku źródeł, najczęściej sam porównuje przychody i wydatki. Przypuśćmy, że otrzymuje od notariusza akt notarialny, w którym nabyliście nieruchomość za milion złotych podczas gdy z rocznej deklaracji wynika, że dochód roczny to 80.000 zł. Już od samego początku wydaje się dziwne skąd podatnik dysponował taką kwotą skoro nie zgłosił żadnych pożyczek czy darowizn, które podlegałyby zwolnieniu od opodatkowania.
Informacje o pewnych nieprawidłowościach może też uzyskać od instytucji finansowych, zresztą od kilku latnaczelnik urzędu skarbowego sam może sprawdzić przepływy finansowe na rachunku bankowym osoby fizycznej. Co więcej, przelewy z zagranicy, bez konkretnego tytułu czy na wysokie kwoty mogą zainteresować bank, a ten z kolei o takich podejrzanych transakcjach może przekazać informacje do KAS.
Częstym źródłem informacji są także donosy ale też my sami, nasze zdjęcia i anonse. Trzeba mieć świadomość, że fiskus monitoruje media społecznościowe i portale sprzedażowe oraz w inny sposób aktywnie szuka informacji o osobach, które nie płacą podatków, zaniżają ich wysokość lub prowadzą działalność gospodarczą bez rejestracji.
Może się też zdarzyć ujawnienie takich dochodów w ramach kontroli krzyżowych.
Warto wiedzieć, że w pierwszej kolejności organ oblicza różnicę między dochodem ujawnionym (znanym organowi i zadeklarowanym przez podatnika) a dochodem nieujawnionym (nieznanym organowi i niezadeklarowanym przez podatnika), sprawdza czy poniesione wydatki przekraczają realne możliwości finansowe podatnika i dokonuje porównania wysokości wydatków podatnika oraz przyrostu jego majątku w danym roku podatkowym z mieniem, które zgromadził w owym roku podatkowym oraz w latach wcześniejszych.
Poniżej wyjaśnię Państwu jakie są podstawy prawne dla opodatkowania nieujawnionych dochodów i w przypadku gdy takie wystąpią z jaką wysokością podatku należy się liczyć.
Podstaw prawnych należy poszukiwać w Rozdziale 5a ustawy PIT zatytułowanym „Opodatkowanie przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych”, są to art. 25b i następne ustawy ale przepisy nawiązujące do tego tematu znajdziemy również w innych miejscach w ustawie, przykładowo w art. 20 ust. 1b.
W tym momencie robi się dość nieprzyjemnie bo ustawa przewiduje bardzo wysoką stawkę tj. od przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych zryczałtowany podatek dochodowy wynosi 75% podstawy opodatkowania. Co bardzo ważne, prawo w tym przypadku przewiduje tylko jedną stawkę niezależną od wysokości podstawy opodatkowania.
Wysoki 75 % podatek to niestety nie jedyna możliwa konsekwencja jaka nas czeka w przypadku wykrycia przez skarbówkę, że ukrywamy swoje dochody. Co może jeszcze czekać podatnika napiszę niżej ale nadmienię też, że ciężar dowodu w zakresie wykazania przychodów opodatkowanych lub nieopodatkowanych stanowiących pokrycie wydatku spoczywa na podatniku (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 6 maja 2025 r., I SA/Po 120/25) więc zawsze warto wykazywać w postępowaniu źródła tych dochodów.
Podstawową sankcją podatkową jest wspomniany wysoki podatek ale czasem mogą to być inne finansowe skutki. Wyobraźmy sobie sytuację, że dochód pochodził z niezgłoszonej darowizny, której istnienie organowi skarbowemu wykażemy. Wówczas powstanie obowiązek zapłaty podatku od darowizny ale w wyżej, sankcyjnej, 20 % stawce.
Czy podatnik poniesienie dodatkowo odpowiedzialność karno – skarbową? Art. 54 kodeksu karno-skarbowgeo stanowi, że podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze. Jak jednak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2009 r., II KK 20/09 „przepis art. 54 KKS dotyczy jedynie nieujawnienia przez podatnika właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania w zakresie podatku, co do którego istniał już w danym okresie obowiązek podatkowy obejmujący tego podatnika; nie penalizuje on zatem nieuregulowania przez podatnika zryczałtowanego podatku w wysokości 75% od dochodów z nieujawnionych źródeł w okresie, za który ustalono później ten podatek, jako że w okresie tym obowiązek podatkowy co do tego podatku jeszcze nie istniał i powstał dopiero w wyniku wydania i doręczenia podatnikowi decyzji organu podatkowego o zastosowaniu wobec niego wskazanego podatku zryczałtowanego”.
Na pewno czy to czynności sprawdzające czy postępowanie podatkowe nie należą do rzeczy przyjemnych więc oczywiście nie należy robić rzeczy, które następnie skutkują tego rodzaju problemami. Najlepiej zatem nie zapominać zgłaszać darowizn, pożyczek, prawidłowo wykazywać osiągane przychody z działalności gospodarczej i poza nią.
Przede wszystkim stosujmy się do przepisów ustaw podatkowych. Przede wszystkim należy przychody w sposób odpowiadający rzeczywistości, przechowywać dokumenty, które to potwierdzają. Unikajmy także przechowywania wieloletnich oszczędności w tzw. skarpecie bo później trudno będzie udowodnić nam, iż takie oszczędności mieliśmy gromadzone przez wiele lat, a także jakie jest ich źródło pochodzenia.
Ważne jest także aby w razie potrzeby zwrócić się po pomoc do doradcy podatkowego, który pomoże Państwu wykazać pochodzenie środków, które przeznaczyliście na luksusowy zakup oraz udzieli wsparcia prawnego na każdym etapie postępowania, jak również zaskarży decyzję jeżeli taka zostanie wydana.
Pytaniem najczęściej pojawiającym się w tego typu sprawach jest czy można zalegalizować nieujawnione dochody? Nie jest to łatwa sprawa ale tak jest to możliwe i nie można w tym zakresie zapominać, że ustawa przewiduje, że wszystkie wątpliwości należy rozstrzygać na korzyść podatnika.
Podatnik może okoliczność uzyskania przychodu jak najbardziej udowodnić, co oznacza, że musi wykazać skąd te przychody otrzymał i że np. wcześniej je opodatkował. Ustawa przewiduje tu jedno odstępstwo, a mianowicie w zakresie tych przychodów, w stosunku do których zobowiązanie podatkowe uległo przedawnieniu, możliwe jest ich uprawdopodobnienie, a nie udowodnienie. Jak wskazał jednak NSA w wyroku z dnia 31 maja 2017 r., II FSK 1030/15 do uprawdopodobnienia posiadania oszczędności nie wystarcza jedynie wskazanie na długoletni czas pracy, oszczędne życie, odnalezienie gotówki gromadzonej przez współmałżonka itp. Warunek “uprawdopodobnienia” nie może zostać zrealizowany przez gołosłowne, niepoparte żadną racjonalną argumentacją wskazywanie jedynie na pewne możliwości.
Art. 25 g ust. 7 ustawy PIT stanowi, że w przypadku ustalenia w toku postępowania podatkowego albo w toku kontroli celno-skarbowej źródła pochodzenia nieujawnionych uprzednio przychodów (dochodów) i ich wysokości, przychody (dochody) te podlegają opodatkowaniu podatkiem na zasadach określonych w przepisach ustawy innych niż przepisy niniejszego rozdziału lub w przepisach odrębnych ustaw. A kiedy opłaca się ujawnić źródło przychodów? Przykładowo wtedy gdy otrzymaliśmy środki w postaci darowizn czy pożyczek. Choć wówczas stawki podatku są podwyższone to i tak są dużo korzystniejsze, niż 75% przewidziane dla dochodów nieujawnionych.
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy prawnej w podobnej sprawie zapraszam do skorzystania z usług mojej Kancelarii. Szczegóły (koszt, zakres i termin realizacji usługi) można ustalić telefonicznie pod nr.: 694 433 846 w godzinach 07.00-20.00 lub za pośrednictwem e-mail: kancelaria@katarzynasiwiec.pl
Przeczytaj także
Dokonując odpłatnego zbycia nieruchomości mamy szansę nie zapłacić podatku dochodowego, zarówno wówczas gdy pomiędzy jej nabyciem a zbyciem upłynie odpowiednio długi czas, jak również wtedy gdy skorzystamy z ulgi o jakiej mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (w skrócie: ustawa PIT)….
Rynek pracy dość dynamicznie zmienia się od wielu lat wraz z rozwojem polskiej gospodarki. Dlatego też polscy pracodawcy prześcigają się w pomysłach na pozyskanie i utrzymanie pracowników. Jednym z tego rodzaju działań jest zagwarantowanie im szeregu benefitów. O tym co nimi może być i jakie są tego podatkowe konsekwencje dowiecie się…
O ile każdemu z Państwa na pewno znane jest pojęcie dywidendy w spółce bo jest to w końcu jedna z najprostszych form wypłaty zysku, o tyle zaliczka na dywidendę nie jest już czymś tak aż powszechnym więc warto więcej o tym wiedzieć, na wypadek gdyby chcieli Państwo także w ten sposób wypłacić zyski ze spółki z ograniczoną odpowiedzialnością czy innej spółki….
Rozmowa w radiowym studiu na temat ostatnich i planowanych zmian m.in. w zakresie nieruchomości.
Wkrótce czeka nas wymiana informacji podatkowych nie tylko przez banki jak ma to miejsce w przypadku umowy ze Stanami Zjednoczonymi ale także dane te będą dostarczane przez operatorów platform cyfrowych. Przeczytacie Państwo o tym w niniejszym wpisie.
W związku z ostatnimi wydarzeniami wiele więcej osób zaczęło się interesować kwestiami związanymi z poborem do wojska na wypadek wojny. Artykuł omawia okoliczności w jakich może do takiej mobilizacji dojść, kto będzie jej podlegał, a kto do wojska nigdy nie będzie się musiał stawić.
Likwidacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością to sformalizowany proces. W niektórych przypadkach spółkę można jednak rozwiązać bez likwidacji. Likwidacja nie prowadzi do ograniczenia odpowiedzialności za zobowiązania spółki.