Odszkodowanie komunikacyjne – komu i kiedy należy się odszkodowanie po wypadku samochodowym?

Zapewne wiedzą Państwo, że w przypadku, gdy doznacie wypadku komunikacyjnego, macie prawo do odszkodowania. Ale komu ono dokładnie przysługuje,
w jakiej wysokości można go żądać i co wchodzi w zakres podjęcia odszkodowanie komunikacyjne,  dowiecie się Państwo z niniejszego wpisu.

Czym jest odszkodowanie komunikacyjne?

Ubezpieczenia komunikacyjne mogą być zarówno obowiązkowe (OC), jak i dobrowolne (np. AC). W niniejszym wpisie poruszę sytuację najczęstszą, a więc odszkodowanie za wypadek komunikacyjny z polisy OC sprawcy wypadku. Odszkodowanie to przewidziane zostało przez przepisy ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Art. 34 mówi, iż z tego ubezpieczenia przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Proszę zwrócić uwagę, że za szkodę ponosi odpowiedzialność nie tylko posiadacz pojazdu. Osoba, która kieruje pojazdem i wyrządzi szkodę też jest objęta niniejszym przepisem. Należy wiedzieć, że czasem odpowiedzialnym za odszkodowanie komunikacyjne nie będzie jednak ubezpieczyciel, a Fundusz Gwarancyjny. Będzie tak np. wówczas gdy wymienione w przepisie osoby odpowiedzialne nie miały wykupionego ubezpieczenia OC lub nie ustalono sprawcy szkody.

Co do zasady, poszkodowany może dochodzić wypłaty odszkodowania za wypadek komunikacyjny z OC od ubezpieczyciela, względnie Funduszu sprawcy szkody lub obu tych podmiotów jednocześnie. W praktyce, odszkodowań tych dochodzi się najczęściej wprost od ubezpieczyciela lub Funduszu.

Odszkodowanie za wypadek komunikacyjny – zakres świadczeń

Odszkodowanie komunikacyjne ma za zadanie kompensować zarówno szkody majątkowe, jak i niemajątkowe. Jego zakresem objęte są też roszczenia będące następstwem śmierci ofiary wypadku drogowego, których dochodzą osoby nie będące uczestnikami tego zdarzenia. Innymi słowy, w judykaturze mówi się, że odszkodowanie komunikacyjne obejmuje też zadośćuczynienia za krzywdę osoby, wobec której ubezpieczony ponosił odpowiedzialność na podstawie art. 448 k.c. (patrz wyrok SN w sprawie II CSKP 214/22). Takie powództwo w sprawie cywilnej zdarza się w praktyce niestety często. Szkody majątkowe wynikające ze śmierć osoby w wypadku komunikacyjnym są dość powszechne.

Komu należne jest zatem tak rozumiane odszkodowanie komunikacyjne za śmierć?

Przysługuje ono najbliższym członkom rodziny zmarłego. Przepis nie definiuje wprost pojęcia najbliższego członka rodziny. Ale przyjmuje się, że poza małżonkiem, rodzicami, rodzeństwem czy dziadkami, najbliższym członkiem rodziny jest też konkubent, a nawet powinowaty. Decyduje tu bowiem więź emocjonalna, a nie stopień pokrewieństwa. Najbliższym członkiem rodziny nie będzie zaś np. syn czy córka, które nie utrzymywało kontaktów ze zmarłym rodzicem.

Za co należy się odszkodowanie po wypadku samochodowym?

Tak rozumiane odszkodowanie za wypadek komunikacyjny obejmie wszelkie szkody na osobie, nie tylko w wyniku śmierci oczywiście. Precyzyjniej pokryć z niego można koszty leczenia oraz rehabilitacji poszkodowanego. W razie zgonu poszkodowanego odszkodowanie komunikacyjne obejmuje  koszty pogrzebu rozumiane jako  te poniesione na zakup trumny czy kremacji zwłok, zakupu miejsca na cmentarzu. Obejmuje także koszty postawienia nagrobku, zakup kwiatów i odzieży żałobnej, a nawet koszty stypy.

Odszkodowanie po wypadku samochodowym – koszty naprawy

Analizując odszkodowanie komunikacyjne nie sposób nie poruszyć kwestii naprawy uszkodzonego w trakcie wypadku auta. Szczęśliwie wypadek komunikacyjny nie musi się bowiem wiązać z uszkodzeniem ciała lub śmiercią. Natomiast może dojść do uszkodzenia pojazdów. Regułą jest to, że odszkodowanie może mieć albo postać naturalną – naprawienie auta albo przyjąć formę wypłaty odszkodowania. Wybór należy co do zasady do poszkodowanego. Wybór ten jest ograniczony jedynie dwoma elementami tj. niemożliwością przywrócenia stanu poprzedniego lub nadmiernymi trudnościami lub kosztami takiego przywrócenia. Wówczas poszkodowany ma prawo tylko do odszkodowania. Będzie tak naturalnie przy szkodzie całkowitej.

Co bardzo ważne nie ma znaczenia dla możliwości żądania odszkodowania po wypadku samochodowym to czy dokonamy naprawy samochodu i taki zamiar w ogóle mamy. Zgodnie z orzecznictwem dla przyznania odszkodowania nie ma znaczenia jej zlikwidowanie.

Odszkodowanie za wypadek komunikacyjny a przedawnienie

Odszkodowanie komunikacyjne przedawnia się z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Termin ulega wydłużeniu do lat 20 wówczas gdy szkoda wynikła ze zbrodni lub występku. Odnosi się on zarówno do szkód na mieniu, jak i na osobie. To czy mamy do czynienia ze zbrodnią lub występkiem określa kodeks karny. Nawet jeżeli nie został jednak skazany sprawca wypadku w procesie karnym, to ustalenia co do przestępczego charakteru czynu wyrządzającego szkodę mogą być dokonane przez sąd cywilny, o czym trzeba pamiętać.

A jak się przedawnia odszkodowanie komunikacyjne od Funduszu Gwarancyjnego ?

Z uwagi, że dochodzone jest ono w przypadku nieustalenia sprawców nie można mieć wątpliwości, że przedawnia się ono z upływem lat 20 od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

Mam nadzieję, że ten wpis przybliżył Państwu nieco problematykę odszkodowań komunikacyjnych, osób uprawnionych do otrzymania odszkodowania i jego zakresu. Oczywiście jest to tylko analiza fragmentaryczna bo temat odszkodowań po wypadkach jest naprawdę bardzo pojemny.