Przepisy ustawy z dnia 6 września 2001 roku o transporcie drogowym przewidują możliwość nakładania kar pieniężnych o charakterze administracyjnym. Kary te nakładane są za różnorakie naruszenia obowiązków lub warunków wykonywania transportu na kierującego pojazdem, osobę zarządzającą przedsiębiorstwem lub osobę zarządzająca transportem w przedsiębiorstwie, względnie każdą inną osobę wykonującą…
Kryptowaluty to tzw. cyfrowe odwzorowanie wartości, które nie jest prawnym środkiem płatniczym emitowanym przez NBP, zagraniczne banki centralne lub inne organy administracji publicznej, nie jest pieniądzem elektronicznym ani instrumentem finansowym, wekslem lub czekiem oraz jest wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowane jako środek wymiany, a także może być elektronicznie przechowywane lub przeniesione albo może być przedmiotem handlu elektronicznego. Taką definicję kryptowaluty znajdą Państwo w ustawie z dnia 1.03.2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Na pewno nie zdziwię Państwa twierdząc, że polski system podatkowy przewiduje podatki od kryptowalut i temu zagadnieniu poświęcony jest niniejszy wpis. Uwzględnię w nim także możliwe zmiany, które mogą się pojawić w tym zakresie począwszy od 2025 r.
Podatki od kryptowalut
Skupię się w niniejszym wpisie do przychodach osiąganych przez osoby fizyczne i tak przychody z kryptowaluty to w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychody z kapitałów pieniężnych. Stosownie do art. 17 ust. 1g ustawy zasadę tę stosuje się także do przychodów uzyskanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Jest jednak wyjątek i on dotyczy prowadzenia działalności, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzm. Oznacza to ni mniej, ni więcej, iż przychody ze sprzedaży walut wirtualnych mogą być zaliczane do działalności gospodarczej przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług w zakresie:
a) wymiany pomiędzy walutami wirtualnymi i środkami płatniczymi,
b) wymiany pomiędzy walutami wirtualnymi,
c) pośrednictwa w wymianie, o której mowa w lit. a lub b,
d) prowadzenia rachunków umożliwiających korzystanie z jednostek walut wirtualnych, w tym przeprowadzania transakcji ich wymiany.
W pozostałych przypadkach przychody z wirtualnych walut nie mogą być rozliczane w ramach działalności gospodarczej, a muszą być rozliczane w ramach odrębnego źródła przychodów – kapitałów pieniężnych.
Podatki od kryptowalut to nie tylko podatki dochodowe to także podatek od czynności cywilnoprawnych ale tutaj ustawodawca wprowadził zasadę w treści art. 9 ust. 1a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, że transakcje związane z zamianą i sprzedażą waluty wirtualnej nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Oznacza to stałe zwolnienie od PCC dla operacji na walutach wirtualnych.
Podatek od kryptowalut – od jakiej kwoty
Po pierwsze na gruncie polskich przepisów, przychodu nie wykazuje się w związku z transakcją zamiany jednej kryptowaluty na inną kryptowalutę, a tylko wymianę jej na pieniądz tradycyjny czy towar, usługę, prawo majątkowe. Transakcje na kryptowalutach są neutralne podatkowo aż do momentu, gdy kryptowaluta zostanie wymieniona na walutę fiducjarną albo zostanie zamieniona np. na towar czy też usługę. Dopiero w tym momencie trzeba transakcję rozliczyć i zapłacić podatek.
Podatek od kryptowalut należy płacić od każdej złotówki, nie istnieje – tak jak ma to miejsce w przypadku np. dochodów z pracy – żadna kwota wolna. Niezależnie zatem od tego czy podatnik wymieni kryptowaluty na pieniądz tradycyjny w ilości 2 tysięcy czy dwudziestu tysięcy, w każdym z przypadków musi zapłacić podatek. Choć być może w kolejnym roku kalendarzowym to się zmieni bo trwają prace nad wprowadzeniem kwoty wolnej w tzw. podatku Belki. Według zapowiedzi rządzących inwestycje do 100.000 zł rocznie mogłyby zostać zwolnione z tego podatku. Pozytywną rzeczą jest natomiast to, że stawka podatku jest stała, ona nie zmienia się wraz ze wzrostem dochodów.
Dobrą wiadomością jest to, że od tego rodzaju dochodu nie płaci się składki zdrowotnej choć ostatnio Lewica wysunęła postulat aby także ci czerpiący dochody z kryptowalut płacili tę daninę. Wyliczono, że dałoby to dodatkowe środki w budżecie Państwa w 2025 roku wysokości 7,3 mld zł, wliczając to także składkę od przychodów z odsetek, dywidend i dochodów z odpłatnego zbycia papierów wartościowych.
Jak rozliczyć kryptowaluty?
Podatnik, który uzyskał przychody z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej np. bitcoin, jest zobowiązany do złożenia zeznania rocznego PIT-38 w terminie do 30 kwietnia kolejnego roku kalendarzowego. Podatek od kryptowalut nie jest płacony w trakcie roku zaliczkowo.
Podstawą opodatkowania jest dochód czyli przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodów. Przychód powstaje w przypadku sprzedaży walut wirtualnych np. na giełdzie czy w kantorze. Co ważne, przychodów ze sprzedaży walut wirtualnych nie łączy się z innymi przychodami z kapitałów pieniężnych.
Kosztami uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia kryptowalut są udokumentowane wydatki poniesione na nabycie oraz koszty związane ze zbyciem walut wirtualnych, w tym udokumentowane wydatki poniesione na rzecz podmiotów, które pośredniczą w sprzedaży tych walut. Zgodnie z treścią art. 22 ust. 14-16 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej stanowią udokumentowane wydatki bezpośrednio poniesione na nabycie waluty wirtualnej oraz koszty związane ze zbyciem waluty wirtualnej. Owe koszty uzyskania przychodów są potrącane w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione, z tym że nadwyżka kosztów uzyskania przychodów nad przychodami z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej uzyskanymi w roku podatkowym powiększa koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej poniesione w następnym roku podatkowym. Mówiąc innymi słowy, wydatki te w kolejnym roku rozliczone jako koszty bieżące. Podatki od kryptowalut wymagają złożenia zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) na druku PIT-38.
Przykładowo: Podatnik kupił kryptowaluty pierwszy raz w 2023 r. za kwotę 20.000 zł, sprzedał połowę za 12.000 zł. W PIT-38 w polu nr 34 powinien wpisać kwotę 12.000 zł, pole nr 35 winien wypełnić kwotą 20.000 zł, w polu 36 wpisać 0 zł, 38 koszty uzyskania przychodów, które nie zostały potrącone w roku podatkowym w wysokości 8.000 zł.
Trzeba też wiedzieć, iż podatnik musi w zeznaniu wykazać także samo tylko nabycie waluty wirtualnej. Nie ma znaczenia, czy w danym roku uzyskany został jakikolwiek zysk. Co więcej, jeśli w kolejnych latach nie dokonuje się ani zakupu, ani sprzedaży waluty wirtualnej, to i tak wskazaną wcześniej kwotę nabycia powinien wykazać jako koszt poniesiony w latach ubiegłych. Z kolei powstałą stratę musi w kolejnych latach „przenieść” aż do momentu, w którym zostanie ona całkowicie rozliczona czyli do momentu aż przychody ze sprzedaży waluty wirtualnej przewyższą koszty jej zakupu.
Podatek ten, zgodnie z art. 30b ustawy, wynosi 19 %, podobnie jak ma to miejsce w przypadku sprzedaży akcji chociażby.
Mam nadzieję, że w tym wpisie udało mi się nieco Państwu przybliżyć podatki od kryptowalut.