Legalizacja związków partnerskich – projekt ustawy, zmiany w prawie

Na celowniku prac legislacyjnych znalazły się obecnie związki partnerskie. Pojawiły się dwa projekty ustaw tj. ustawa o rejestrowanych związkach partnerskich oraz ustawa te przepisy wprowadzająca. W tej drugiej z nich projektodawca zawarł szereg zmian w innych aktach prawnych po to by kompleksowo uregulować wszystkie aspekty życia osób, które na ten moment żyją latami w tzw. konkubinacie. Poniżej postaram się przybliżyć najistotniejsze kwestie ponieważ z uwagi na objętość obu aktów prawnych nie sposób omówić ich wszystkich. Ilekroć będę się odnosiła do związków partnerskich proszę mieć na uwadze, że będzie to dotyczyło związków rejestrowanych.

Związki partnerskie

Co to jest związek partnerski?

Omawianie projektowanych zmian należy rozpocząć od tego czym jest związek partnerski. Otóż, będzie on zawierany przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego poprzez złożenie oświadczenia – analogicznie jak ma to miejsce w przypadku małżeństwa. Z ważnych powodów, za zgodą sądu oświadczenie to będzie mogło być złożone także przez pełnomocnika. Co bardzo istotne, związki partnerskie to będą nie tylko związki kobiety i mężczyzny, ale też osób tej samej płci pozostające w małżeństwie w zawartym ze sobą, zgodnie z prawem innego niż Rzeczypospolita Polska państwa.

Ustawa o związkach partnerskich reguluje stosunki majątkowe takich osób. Zasadą będzie rozdzielność majątkowa ale osoby te będą mogły w formie aktu notarialnego ustanowić wspólność majątkową partnerską, co jest np. normą dla małżonków albo rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków. Wspólność majątkowa nie będzie mogła jednak objąć wszystkich możliwych składników, jak np. praw niezbywalnych czy przedmiotów majątkowych, które przypadną osobie w związku partnerskim z tytułu dziedziczenia, zapisu lub darowizny, z wyjątkiem przedmiotów urządzenia domowego służących do użytku obojga osób w związku partnerskim, chyba że spadkodawca lub darczyńca postanowił inaczej. Jest to bardzo istotna zmiana w stosunku do obecnego stanu prawnego obowiązującego w zakresie konkubinatu.

Osoby w takich związkach będą mogły nosić wspólne nazwisko jeżeli złożą oświadczenie w tej sprawie. Nazwisko takie będzie musiało być nazwiskiem jednego z partnerów. Każdy z nich może również zachować swoje dotychczasowe nazwisko albo połączyć z nim dotychczasowe nazwisko drugiej osoby w związku partnerskim. Nazwisko utworzone w wyniku połączenia będzie mogłoby być najwyżej dwuczłonowe.

Bardzo ważna regulacja dotyczy też obowiązku alimentacyjnego takich osób, po pierwsze w trakcie trwania związku powinny one sobie nawzajem pomagać, też materialnie, a po drugie po jego ustaniu, jeżeli jedna z osób będzie w niedostatku będzie mogła żądać od osoby, z którą pozostawała w związku partnerskim dostarczania jej środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. Pewnym novum jest też możliwość przyznania świadczenia jednorazowego zamiast periodycznych alimentów, w szczególności w postaci zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej lub przeniesienia prawa. W ten sposób związek partnerski a małżeństwo nie będą niosły za sobą już tak odmiennych skutków na gruncie prawa jak ma to miejsce dotychczas.

Ustanie związku partnerskiego

Projekt ustawy o związkach partnerskich przewiduje, że związki te pomimo złożenia oświadczenia przed kierownikiem USC, o czym mowa była wyżej mają prawo ustać. Przewiduje się kilka przyczyn, po pierwsze stanie się tak w razie śmierci jednej z osób w związku partnerskim albo uznania jednej z osób w związku partnerskim za zmarłą, unieważnienia związku partnerskiego lub zawarcia przez osoby, które go zawarły małżeństwa. Ustawodawca dopuścił też opcję rozwiązania związku partnerskiego.

Związki partnerskie będą mogły zostać rozwiązane w dwójnasób, albo poprzez złożenie przez osoby w związku partnerskim przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, jednocześnie lub w odstępie nie dłuższym niż 3 dni, zgodnych oświadczeń o rozwiązaniu związku partnerskiego albo złożenia przez tylko jedną z osób takiego oświadczenia.

Związki partnerskie a dziedziczenie

Na chwilę obecną osoby żyjące w konkubinacie nie dziedziczą po sobie co ma się zmienić. Partnera aktualnie można ustanowić swoim spadkobiercą tylko poprzez sporządzenie testamentu. Osoby w związku partnerskim znaleźć się mają w pierwszej grupie dziedziczenia, a to za sprawą modyfikacji treści art. 931 § 1 KC. Będą one dziedziczyły na zasadach analogicznych jak obecnie małżonkowie. Co więcej, ustawa o związkach partnerskich przyznawać będzie także osobom w związku partnerskim prawo pochówku, a także poprzez zmianę definicji osoby bliskiej w ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, oraz w innych ustawach z obszaru ochrony zdrowia, pozwalać będzie zasięgnąć osobom, które zarejestrowały związku partnerskie informacji o stanie zdrowia partnera.

Związki partnerskie a podatki

Nie sposób nie wspomnieć o jeszcze jednej ważnej kwestii, a mianowicie podatkach bo i tutaj projektowane są spore zmiany. W obowiązującym stanie prawnym opodatkowanie konkubinatu jest bardzo niekorzystne. Po zmianach osoby, które zarejestrują związki będą mieć prawo złożyć wspólne zeznanie podatkowe oraz skorzystać z ulgi na dzieci. Duże zmiany czekają ich także w zakresie podatków od spadków i darowizn. Te, skomentowałam ostatnio na prośbę portalu prawo.pl w rozdziale „Partnerzy nie będą już traktowani jak osoby obce”. Z moim komentarzem mogą się Państwo zapoznać tutaj. Zmiany w podatku od spadków i darowizn można podsumować w ten sposób, że po pierwsze gwarantują one takim osobom, analogicznie jak małżonkom, prawo do zwolnienia w podatku od spadków i darowizn np. w razie otrzymania darowizny czy dziedziczenia. Konieczne będzie w celu skorzystania ze zwolnienia zgłoszenie nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku bądź od dnia zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego.

Druga ważna rzecz to ta, że osoby będące w związkach partnerskich, jak również ich dzieci, będą przynależeć do I grupy podatkowej, a co się z tym wiąże będą mogły skorzystać pośrednio z wielu innych dobrodziejstw ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Legalizacja związków partnerskich jest bardzo oczekiwana przez wiele osób, które z różnych względów nie zdecydowały się na zawarcie małżeństwa. Trzeba obiektywnie przyznać, iż za pomocą tych przepisów zostanie rozwiązane bardzo dużo problemów Polaków.