1. Strona główna
  2. /
  3. Prawo pracy
  4. /
  5. Nauczycielskie świadczenia kompensacyjne

Nauczycielskie świadczenia kompensacyjne

zdjęcie nauczycielaNauczycielskie świadczenia kompensacyjne stanowią rozwiązanie pozwalające nauczycielom wcześniej zrezygnować z wykonywania pracy. Mogą o nie ubiegać się ci nauczyciele, którzy nie mają prawa skorzystać z dobrodziejstwa art. 88 Karty Nauczyciela tj. nie mogą przejść na wcześniejszą emeryturę.
Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne – z założenia – umożliwia nauczycielom wcześniejsze odejście z zawodu z zagwarantowaniem do czasu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego prawa do świadczeń z funduszy publicznych. Beneficjentami tych świadczeń są głównie nauczyciele urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r.

Warunki przyznania świadczenia kompensacyjnego
Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne przysługuje nauczycielom, którzy spełnili łącznie następujące warunki:
1)osiągnęli odpowiedni wiek – w roku 2019 i 2020 jest to odpowiednio 55 lat w przypadku kobiet i 58 lat w przypadku mężczyzn, przy czym wymagany wiek z biegiem czasu staje się coraz wyższy, ponadto – warunek ten musi być spełniony najpóźniej w dniu rozwiązania zatrudnienia, nie zaś dopiero po jego ustaniu,
2)mają okres składkowy i nieskładkowy w rozumieniu ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wynoszący 30 lat, w tym 20 lat wykonywania pracy w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć w:
– publicznych i niepublicznych przedszkolach,
– szkołach publicznych i niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych,
– publicznych i niepublicznych placówkach kształcenia ustawicznego,
– młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych oraz specjalnych ośrodkach wychowawczych dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania,
– ośrodkach umożliwiających dzieciom i młodzieży upośledzonym umysłowo w stopniu głębokim udział w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych organizowanych zgodnie z odrębnymi przepisami, a także dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi realizację odpowiednio obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego dziecka w wieku pięciu lat w przedszkolu albo w oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej lub w innej formie wychowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki,
– placówkach zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania,
3) rozwiązali stosunek pracy.

Druga grupa nauczycieli mogących ubiegać się o przyznanie im nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego to nauczyciele posiadający wymagany wiek i staż pracy, według kryteriów wyżej podanych i których stosunek pracy został rozwiązany lub wygasł w wyniku następujących okoliczności:
– rozwiązana z nimi stosunku pracy w razie całkowitej lub częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole albo zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć,
– wygaśnięcia ich stosunku pracy w związku z upływem sześciomiesięcznego pozostawania w stanie nieczynnym lub z dniem odmowy podjęcia przez takiego nauczyciela pozostającego w stanie nieczynnym pracy w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony lub na okres, na który została zawarta umowa, w tej samej szkole, na tym samym lub innym stanowisku.

Strona inicjująca rozwiązanie stosunku pracy
W przypadku pierwszej z omówionych wyżej grup nauczycieli – choć ustawa wprost tego nie wskazuje – stosunek pracy musi zostać rozwiązany z inicjatywy nauczyciela, innymi słowy na jego wniosek choć ten wniosek nie musi koniecznie przyjąć formy wypowiedzenia umowy przez nauczyciela. Jak wskazał bowiem Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 4 czerwca 2014 r., wydanym w sprawie w III AUa 275/14, stosunek pracy z inicjatywy nauczyciela może również zostać rozwiązany za porozumieniem stron. W sytuacji zatem gdy nauczyciel wystąpi z prośbą o rozwiązanie umowy za porozumieniem stron i pracodawca tę prośbę zaakceptuje – ten sposób rozwiązania umowy będzie gwarantował przyznanie mu nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.
W doktrynie podkreśla się, że ustawodawca używając sformułowania „rozwiązali stosunek pracy” zamiast np. „rozwiązano z nimi stosunek pracy” przesądził o tym, że złożenie wniosku o rozwiązanie stosunku pracy musi złożyć nauczyciel. W ten sam sposób zwrot ten jest interpretowany także w orzecznictwie gdzie zauważono, że choć w ustawie przyznającej prawo do świadczeń nie ma tak wyraźnego sformułowania, jak w art. 88 ust. 1 ustawy z 1982 r. – Karta Nauczyciela, z którego to przepisu wprost wynika, iż nauczyciel nabywa uprawnienia emerytalne po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy, to redakcja przepisu wskazuje na konieczną aktywność nauczyciela w tej sferze, gdyż to on musi rozwiązać stosunek pracy (tak np. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 4 listopada 2015 r.).
Inaczej sytuacja wygląda w przypadku drugiej z omówionych wyżej grup nauczycieli, albowiem oczywistym jest, że do rozwiązania stosunku pracy w razie całkowitej lub częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole nie dochodzi nigdy z ich inicjatywy, a wręcz przeciwnie wyłącznie z przyczyn leżących po stronie pracodawcy.

Prawo do świadczenia kompensacyjnego a umowa terminowa
We wcześniejszym orzecznictwie nie było zgodności co do kwalifikacji rozwiązania umowy o pracę z upływem czasu, na który była zawarta w aspekcie spełnienia warunku rozwiązania stosunku pracy. Niektóre sądy powszechne przyjmowały, że rozwiązanie umowy na podstawie art. 30 § 1 pkt 4 kodeksu pracy nie uprawnia do przyznania nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Obecnie za sprawą uchwały 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2016 r., sygn.akt III PZP 1/16 nie może być już żadnych wątpliwości, że warunek rozwiązania stosunku pracy wymagany do nabycia nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego jest spełniony w przypadku, gdy umowa o pracę rozwiązuje się z upływem czasu, na który była zawarta.

Podsumowując – nabycie prawa do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego jest możliwe tylko w przypadku spełnienia łącznie wszystkich warunków czyli wymaganego wieku, stażu ubezpieczeniowego, w tym określonego stażu pracy w charakterze nauczyciela oraz wykazania rozwiązania stosunku pracy w sposób wyżej opisany. W razie niespełnienia choćby jednej z wymienionych wyżej przesłanek, prawo do świadczenia nie powstaje. Należy też pamiętać, że prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego nie jest tożsame z prawem do emerytury albowiem rekompensuje ono konieczność wcześniejszego odejścia z zawodu ze względu na szczególne, określone przez ustawodawcę, warunki pracy.

Jeżeli potrzebują Państwo pomocy prawnej w podobnej sprawie zapraszam do skorzystania z usług mojej Kancelarii. Szczegóły (koszt, zakres i termin realizacji usługi) można ustalić telefonicznie pod nr.: 694 433 846 w godzinach 07.00-20.00 lub za pośrednictwem e-mail: kancelaria@katarzynasiwiec.pl

    *Wyrażam zgodę na przetwarzanie danych na warunkach określonych w podzakładce RODO

    Przeczytaj także

    23.09.2023.

    Wypadki przy pracy nie są rzadkością. Niektóre profesje są szczególnie na nie narażone. Mam tu na myśli np. budownictwo i kierowców zawodowych, ale wypadek może mieć miejsce tak naprawdę w każdej branży. Ten wpis wyjaśni Państwu co rozumiemy pod pojęciem „wypadek przy pracy” oraz jakie roszczenia ma pracownik w razie gdy ulegnie on wypadkowi. Wypadek przy pracy – definicja…

    16.10.2022.

    Zwolnienie dyscyplinarne to najmniej pożądana, z punktu widzenia pracownika, forma rozwiązania z nim umowy o pracę. Przyczyny rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem określa art. 52 § 1 kodeksu pracy. Tylko wówczas, gdy zaistnieje wina pracownika w postaci winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa, jest możliwe dyscyplinarne zwolnienie pracownika, jak…

    17.09.2022.

    Zasiłek chorobowy może być pobierany zarówno w trakcie trwania ubezpieczenia, jak i po jego ustaniu. Od początku 2022 roku nastąpiło kilka bardzo ważnych zmian w zakresie okresu zasiłkowego, wysokości zasiłku czy dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego w kontekście prawa do zasiłku, o których będzie mowa niżej.   Zasiłek chorobowy Rozpocznę od ogólnych informacji…

    17.09.2022.

    Aktualizacja wpisu 08.08.2024 Obawiam się, że w związku z faktem, że przedsiębiorcy zmuszeni są ponosić coraz to większe koszty prowadzenia działalności gospodarczej, likwidacja stanowiska pracy ponownie może stać się przyczyną wypowiedzeń umów o pracę. Po wielu latach, znów zaczynam spotykać się z taką właśnie podstawą wręczanego pracownikom wypowiedzenia, dlatego…

    21.06.2022.

    W czasach epidemii popularna stała się praca zdalna, w tym praca zdalna za granicą, wcześniej była ona raczej rzadkością. Obecnie wciąż duża część pracowników, którzy mogą wykonywać swoje obowiązki np. przy użyciu komputera, korzysta z tej możliwości i wykonuje ją w innym kraju niż Polska. Dlatego też postanowiłam, przynajmniej częściowo,…

    12.06.2022.

    Niejednokrotnie problematyczne dla zainteresowanych staje się to czy w konkretnych okolicznościach faktycznych ma miejsce oddelegowanie pracownika czy też np. kilkutygodniowy wyjazd tego pracownika to jednak jego podróż służbowa. Powodem tego jest głównie fakt, że polski ustawodawca nie zdefiniował pojęcia oddelegowania pracownika, poprzestając jedynie na umieszczeniu w systemie prawa wyjaśnienia pojęcia „podróż…

    08.04.2022.

    Obecnie procedowana jest nowelizacja przepisów, która ma umożliwić badanie alkomatem w pracy przez samych pracodawców. W 2022 roku trwając w dalszym ciągu prace nad tą zmianą. Aktualnie pracodawca nie ma takiej możliwości tj. nie może samodzielnie sprawdzić czy jego pracownik jest pijany w pracy, niezależnie od tego czy mówimy o kontroli prewencyjnej czy o uzasadnionym podejrzeniu, że pracownik pod wpływem alkoholu…