Podatek PCC przy założeniu działalności gospodarczej

Podatek od czynności cywilnoprawnych kojarzy nam się z nabywaniem rzeczy na rynku wtórnym, takich jak np. samochód. Zdecydowanie mniej osób wie że podatek PCC płacimy także przy założeniu działalności gospodarczej.

O tym kiedy zapłacimy podatek od czynności cywilnoprawnych i w jakiej wysokości decydując się na prowadzenie działalności gospodarczej, dowiedzą się Państwo z niniejszego wpisu.

PCC a spółka cywilna

Zacznijmy od najprostszej formy prowadzenia działalności gospodarczej jaką jest spółka cywilna. Na początek sprostuję, że spółka cywilna nie jest klasyczną spółką, jest to umowa co najmniej 2 przedsiębiorców. Tym niemniej z zawarciem tej umowy wiąże się obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Precyzyjnie, podatek PCC płacimy od wniesionych wkładów. Nie ma przy tym znaczenia czy są to wkłady pieniężne czy rzeczowe w obu przypadkach podatek ten wynosi 0,5 procenta ich wartości. Przypuśćmy zatem, że wkładem wspólnika do spółki będzie nieruchomość o wartości 200.000 zł z tego tytułu będzie musiał on zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 1.000 zł.

Spółka jawna a PCC

Przejdźmy teraz do spółek osobowych, a najpopularniejszą z nich jest spółka jawna. Zakładając spółkę jawną także będzie trzeba zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych. Opodatkowaniu tym podatkiem podlega kapitał zakładowy spółki, który odpowiada wniesionym przez wspólnika wkładom. Sytuacja jest zatem analogiczna jak w przypadku spółki cywilnej, tu także wkładami również mogą być pieniądze lub na przykład rzeczy ruchome czy nieruchomości. Także i w przypadku spółki jawnej stawka podatku PCC to 0,5 % kapitału. Podobnie sytuacja wygląda w mniej popularnej spółce partnerskiej.

PCC w spółce komandytowej

A jak będzie w spółce komandytowej, która od czasów polskiego ładu zyskała znów na popularności? Czy też będzie trzeba zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych? Niestety tej spółki podatek ten również dotyczy. Tak samo jak w przypadku spółki cywilnej i spółki jawnej, PCC w spółce komandytowej zapłacimy w wysokości pół procenta kapitału tejże spółki. W praktyce podatek będzie odpowiadał wysokości wkładów wniesionych przez wspólników do spółki komandytowej pomnożonej przez stawkę podatkową. Przy okazji spółki komandytowej wspomnę także o spółce komandytowo akcyjnej bo również w przypadku tej spółki osobowej jej zawiązanie wiąże się z obowiązkiem podatkowym w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zawarcie umowy spółki z o.o. a podatek PCC

Najpopularniejsza w Polsce spółka kapitałowa czyli spółka z ograniczoną odpowiedzialnością również wiąże się z obowiązkiem zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Opodatkowaniu podlega umowa spółki. Wysokość podatku PCC jest taka sama jak w przypadku spółek osobowych i spółki cywilnej, wyżej opisanych. Ustawodawca pozwolił jednak obniżyć nieco tę kwotę, od podstawy opodatkowania odlicza się bowiem kwotę wynagrodzenia wraz z podatkiem VAT, którą pobiera notariusz przy sporządzeniu umowy spółki w formie aktu notarialnego oraz opłatę związaną wpisem spółki do Krajowego Rejestru Sądowego. Dodatkowo można jeszcze odliczyć od podstawy opodatkowania opłatę jaką spółka ponosi za zamieszczenie ogłoszenia o wpisie jej do rejestru przedsiębiorców w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Podatek PCC nie będzie zazwyczaj pomimo wszystko wysoki, mając na uwadze, że większość nowo zawiązanych spółek ma minimalny kapitał zakładowy czyli 5000 zł. Podwyższenie kapitału zakładowego, które na przykład nastąpi później również będzie generowało obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Podobnie jest w przypadku spółki akcyjnej.

PCC a prosta spółka akcyjna

Problemem jest prosta spółka akcyjna, której ustawodawca w ogóle nie wymienił w ustawie o podatku czynności cywilnoprawnych. W związku z tym nie było wiadomym zatem czy spółka ta podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Organy skarbowe przyznają, że zawarcie umowę prostej spółki akcyjnej oraz jej zmiana nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Należy jednak mieć na uwadze, iż prosta spółka akcyjna w polskim porządku prawnym i jest spółką kapitałową i dla innych czynności opodatkowanych podatkiem PCC – mam tu na myśli np. kwestię pożyczek od wspólników – winna być traktowana tak jak spółka kapitałowa potwierdzają to interpretacje fiskusa, w szczególności interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 27 marca 2024 r., nr 0111-KDIB2-2.4014.319.2023.1.MM.

Zmiany umów spółek a podatek od czynności cywilnoprawnych

Trzeba wiedzieć, że opodatkowaniu podatkiem PCC podlega nie tylko samo zawarcie umowy ale również zmiany umów spółek. Jeżeli np. wspólnicy postanawiają zwiększyć kapitały spółek wnosząc do nich kolejne wkłady, to również wtedy należy się liczyć z obowiązkiem zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Co bardzo istotne, zmiana umowy spółki jest przez ustawodawcę traktowana bardzo szeroko. W zasadzie wszystko co stanowi zwiększenie majątku spółki jest zmianą umowy i generuje obowiązek zapłaty podatku PCC. Podatek ten zapłacimy nie tylko wtedy gdy wniesiemy wkłady na podwyższenie kapitału, ale również wtedy kiedy udzielimy pożyczki spółce, wniesiemy dopłaty czy oddamy spółce do korzystania jakieś rzeczy. W każdym przypadku należy zatem pamiętać aby wliczyć w koszt danej transakcji podatek PCC w wysokości 0,5 %.

Inne opłaty związane z rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej

Odbiegnę nieco od tematu podatku PCC przy założeniu działalności gospodarczej po to żeby uświadomić Państwu, że to nie są jedyne obciążenia publicznoprawne jakie trzeba podnieść na samym starcie. Na nowych przedsiębiorców czeka bowiem obowiązek zapłaty przymusowych opłat z innych tytułów. Mam na myśli na przykład czynności przedsięwzięte przed organami skarbowymi jak nadanie numeru NIP czy rejestracja w podatku VAT, które wiążą się z opłatami skarbowymi. Opłatę skarbową będzie trzeba bowiem uiścić także np. za otrzymanie zezwolenia czy koncesji. Ale to już jest temat na odrębny wpis na blogu.

Podatek PCC przy założeniu działalności gospodarczej, jak Państwo widzicie, jest nie do uniknięcia. Każda forma grupowej działalności czyli inna niż jednoosobowa działalność gospodarcza wiąże się z wniesieniem wkładów czy zawarciem umowy spółki, a te zdarzenia są opodatkowane tym podatkiem. Być może nie jest on szczególnie wysoki biorąc pod uwagę inne obowiązujące podatki ale chciałam zwrócić Państwa uwagę na konieczność uwzględniania go w swoim biznesplanie.