Wysokość wynagrodzenia zmiennego członków zarządu spółek państwowych i komunalnych za 2017 rok

Ustawa o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami z dnia 9 września 2016 r. skutkowała rozwiązaniem z dotychczasowymi członkami zarządu spółek podlegających jej regulacjom tj. spółek państwowych i komunalnych, zawartych wcześniej umów o pracę i zastąpienie ich umowami o świadczenie usług zarządzania. W praktyce miało to miejsce na przełomie ubiegłego roku kalendarzowego, a to z uwagi na fakt, że art. 21 ust 1 ustawy wymusił na podmiotach uprawnionych do wykonywania praw udziałowych wdrożenie tego rodzaju działań najpóźniej do dnia zwyczajnego walnego zgromadzenia, którego przedmiotem było rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za rok obrotowy rozpoczynający się w 2016 r. Zważywszy, że art. 231 § 1 kodeksu spółek handlowych stanowi, że zwyczajne zgromadzenie wspólników powinno odbyć się w terminie sześciu miesięcy po upływie każdego roku obrotowego, de facto opisane wyżej umowy – w przeważającej liczbie przypadków – musiały zostać zawarte najpóźniej do dnia 30 czerwca 2017 roku.

Zgodnie z powołaną ustawą jednym ze skutków towarzyszących zamianie stosunków pracy członków zarządu takich spółek na umowy o zarządzanie było także to, iż przestali oni w zakresie wynagradzania podlegać przepisom ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (potocznie zwaną ustawą kominową). Obecnie wynagrodzenie całkowite członka organu zarządzającego spółki składać się może z części stałej, stanowiącej wynagrodzenie miesięczne podstawowe, określonej kwotowo, oraz części zmiennej, stanowiącej wynagrodzenie uzupełniające za rok obrotowy spółki. O ile wynagrodzenie miesięczne ustalone zostało na etapie zawierania umów o zarządzanie, o tyle wynagrodzenie uzupełniające wg art. 4 ust 9 ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, mogło zostać przyznane dopiero po zatwierdzeniu sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego spółki za ubiegły rok obrotowy oraz udzieleniu członkowi organu zarządzającego absolutorium z wykonania przez niego obowiązków przez walne zgromadzenie czy zgromadzenie wspólników.

W praktyce powstał problem w jakiej wysokości należy przyznać członkom zarządu to wynagrodzenie skoro dopiero od połowy roku wiążą ich podlegające ustawie o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami – umowy o zarządzanie. Pojawiło się stanowisko lansujące tezę, że członkom zarządów wynagrodzenie uzupełniające przysługuje w wysokości proporcjonalnej do okresu związania umowami o zarządzanie zaś za okres pozostawania w stosunku pracy mają oni prawo do nagrody rocznej przewidzianej przepisami ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi, również w wielkości proporcjonalnej. Tego poglądu nie sposób podzielić z niżej wskazanych względów. Przede wszystkim sprzeciwia się temu treść samych przepisów nowej ustawy. W tym miejscu przypomnieć należy, że w art. 4 ust 5 powołanej ustawy normodawca w sposób jednoznaczny przesądził, że „część zmienna wynagrodzenia członka organu zarządzającego, stanowiąca wynagrodzenie uzupełniające za rok obrotowy spółki, uzależniona jest od poziomu realizacji celów zarządczych”. Jak wnika z literalnej treści przepisu wynagrodzenie uzupełniające należne jest za rok obrotowy spółki, nie zaś za rok obrotowy pełnienia przez konkretne osoby funkcji członków zarządu na podstawie umowy o zarządzanie, zawartej w związku z wejściem w życie ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami. Co istotne, ani w tym przepisie ani w żadnym innym przepisie ustawy nie ma wzmianki o proporcjonalności jakichkolwiek świadczeń z niej wynikających.

Nie można ponadto tracić z pola widzenia regulacji zawartych w innych ustawach o podobnym celu gdzie ustawodawca wyraźnie przewidział prawo do świadczeń za określony, pełny okres, sprawowania danej funkcji. Najlepszym tego przykładem jest zapis art. 10 powołanej już wcześniej ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi, który w ust 1 b stanowi, że nagroda roczna może być przyznana uprawnionemu, który zajmował swoje stanowisko przez cały rok obrotowy. Na wprowadzenie podobnych zapisów do ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami ustawodawca się nie zdecydował, co wydaje się być rozwiązaniem w pełni celowym, jako że przy innym – niż prezentowane w niniejszym wpisie – rozumieniu członkowie zarządu nie mieliby prawa ani do nagrody rocznej ani pełnej części zmiennej wynagrodzenia. Tym czasem nic nie wskazuje na to aby celem ustawodawcy było pozbawienie członków zarządu, przy okazji zmiany stosunku łączącego ich ze spółką, całkowicie gratyfikacji za osiągniecie stawianych im celów. Interpretacja przeciwna pozostawałaby zatem w sprzeczności tak z literalną wykładnią przepisów, jak i ich celem. Z tego też względu uznać należy, że za rok obrotowy 2017 członkom zarządu spółek państwowych i komunalnych winno zostać przyznane wynagrodzenie zmienne/uzupełniające w pełnej, a nie proporcjonalnej wysokości. Powyższą interpretację potwierdza nota bene treść tzw. Dobrych praktyk w zakresie stosowania ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzenia o osób kierujących niektórymi spółkami wydane przez Ministerstwo Skarbu Państwa w listopadzie 2016 roku, gdzie czytamy, że w przypadku gdy okres pełnienia funkcji był krótszy niż pełny rok obrotowy, wynagrodzenie zmienne może być przyznane proporcjonalnie do czasu świadczenia usługi zarządzania, o ile taka okoliczność zostanie przewidziana w Umowie. A contrario, brak stosownych zapisów w umowie bezspornie gwarantuje prawo do wynagrodzenia w pełnej wysokości i to nawet jeżeli dany członek zarządu nie pełnił funkcji w zarządzenie przez cały rok obrotowy, przy czym Dobre Praktyki odwołują się do faktu pełnienia funkcji w zarządzie nie zaś umowy o zarządzanie.