Rezygnacja z członkostwa w organie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Członkowie organów spółek (zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej) powoływani są na określoną kadencję, najczęściej 3-4 letnią. Kodeks spółek handlowych zawiera regulacje dotyczące wygaśnięcia członkostwa w organach spółek wymieniając wśród nich właśnie rezygnację przez członka organu spółki.

Rezygnacja stanowi tzw. jednostronne oświadczenie woli. Oznacza to, że prawo nie wymaga aby dla skuteczności rezygnacji spółka musiała się na tą formę wygaśnięcia członkostwa w organie zgodzić czy też w jakikolwiek inny sposób ją przyjąć. Co do zasady może ona nastąpić praktycznie w każdym czasie, a więc nawet kolejnego dnia po dniu powołania do organu spółki. Doktryna dopuszcza jednakże zawarcie w umowie spółki określonych regulacji ograniczających możliwość czy termin złożenia oświadczenia o rezygnacji.
Rezygnacja, o ile umowa spółki nie zawiera w tym zakresie odrębnych regulacji, jest skuteczna z chwilą dotarcia do adresata w taki sposób, że mógł się on z nią zapoznać. Może ona nastąpić zarówno z dniem złożenia (dotarcia do adresata) ale też w innym późniejszym terminie wskazanym w oświadczeniu o rezygnacji. Możliwe jest także odwołanie raz złożonej rezygnacji, z tym zastrzeżeniem, że odwołanie to musi dotrzeć do adresata wcześniej lub najpóźniej z chwilą dotarcia rezygnacji, a po tej dacie odwołanie rezygnacji możliwe jest już tylko za zgodą spółki.
Oświadczenie woli o rezygnacji z członkostwa w organie spółki nie wymaga formy pisemnej choć oczywiście ze względów dowodowych wskazane jest zachowanie tej właśnie formy.
Należy także pamiętać, że jest możliwe nie tylko zrezygnowanie z członkostwa w danym organie ale także zrezygnowanie z funkcji jaką dana osoba pełni np. z funkcji prezesa zarządu czy przewodniczącego rady nadzorczej spółki. Są to jednakże dwie odrębne instytucji i np. złożenie rezygnacji z funkcji prezesa nie oznacza automatycznie rezygnacji z członkostwa w samym zarządzie.

Rezygnacja z członkostwa w zarządzie spółki
Możliwość rezygnacji z członkostwa w zarządzie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wynika wprost z art. 202 § 4 kodeksu spółek handlowych (dalej k.s.h.). W przepisie ustawodawca nie wskazał jednakże organu/osoby, do której kierowane powinno być oświadczenie o rezygnacji. W orzecznictwie sądowym można odszukać poglądy, w ramach których jeżeli rezygnującym jest jeden członek zarządu, skutek nastąpi w przypadku złożenia stosownego oświadczenia zgromadzeniu wspólników (NSA w wyroku z dnia 27 czerwca 2014 r., sygn.akt II FSK 1860/12), pozostałym członkom zarządu (tak np. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 stycznia 2010 r., II UK 157/09), radzie nadzorczej lub powołanemu przez zgromadzenie wspólników spółki pełnomocnikowi (patrz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 października 2015 r., sygn.akt I GSK 264/14), przy czym wystarczające jest aby oświadczenie dotarło do jednego z członków rady nadzorczej spółki. Ostatecznie kwestię tę jednoznacznie wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 31 marca 2016 r., wydanej w sprawie III CZP 89/15 wskazując, że oświadczenie członka zarządu spółki kapitałowej o rezygnacji z tej funkcji jest składane – z wyjątkiem przewidzianym w art. 210 § 2 , spółce reprezentowanej w tym zakresie zgodnie z art. 205 § 2 k.s.h.
Oznacza to, że – co do zasady – oświadczenie to kierowane powinno być do prokurenta lub członka zarządu spółki.
Wspomnieć także należy, że zgodnie z treścią art. 202 § 5 k.s.h. do złożenia rezygnacji przez członka zarządu stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu zlecenia przez przyjmującego zlecenie. Tym samym – co wyżej już zostało zaznaczone – członek zarządu może złożyć rezygnację w każdym czasie ale ponieważ z reguły funkcję tą pełni odpłatnie,
to jeżeli składa rezygnację bez ważnego powodu, jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną w ten sposób spółce, chyba że rezygnacja ta zostanie przyjęta przez spółkę.
Jeżeli umowa spółki zawiera jakieś postanowienia ograniczające możliwość złożenia przez członka zarządu swobodnej rezygnacji należy pamiętać, iż nie jest dopuszczalne w ramach tychże postanowień wyłączenie z góry złożenia rezygnacji z ważnych powodów.

Rezygnacja z członkostwa w radzie nadzorczej spółki
Do rezygnacji z członkostwa w radzie nadzorczej spółki stosuje się te same regulacje, które zastosowanie mają w przypadku członka zarządu (art. 218 § 3 w zw. z art. 202 § 4-5 k.s.h.). A zatem członek organu nadzorczego również może w każdym czasie złożyć rezygnację z członkostwa. Podobnie jak ma to miejsce w odniesieniu do zarządu, tak i tu ustawodawca nie wskazał jakiemu organowi należy złożyć oświadczenie o rezygnacji. Nie może być jednak wątpliwości, że analogicznie jak w przypadku zarządu rezygnację należy złożyć członkowi zarządu lub prokurentowi. Co więcej, nie jest możliwe odmienne ustalenie adresata oświadczenia o rezygnacji w treści regulaminu rady nadzorczej (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 lutego 2018 r., sygn.akt II CSK 280/17). We wcześniejszym orzecznictwie prezentowany był również pogląd, iż oświadczenie winno być złożone temu organowi, który powołał członków rady nadzorczej (patrz wyrok SN w sprawie V CSK 223/11 – dotyczył on precyzyjnie spółki akcyjnej).

Na koniec wyjaśnić trzeba, że skuteczność oświadczenia woli o rezygnacji z członkostwa w zarządzie/radzie nadzorczej nie jest w żaden sposób zależna od dokonania stosownego wpisu (wykreślenia) w KRS. Wpisy tego rodzaju mają bowiem wyłącznie charakter deklaratoryjny. Okoliczność, że spółka nie zgłosiła zmiany w składzie organu nie niweczy skuteczności samej rezygnacji.